internette fikri ve ticari hakların korunması

    İnternet, özgür bir şekilde iletişime imkan veren geniş bir dünyanın kapılarını açtı. Ancak önceki iletişim araçlarından farklı olarak fikri ve sanat eserlerinin denetlenmesi ve korunması daha bir önemli olmaya başladı.
Telif hakları da dediğimiz fikri mülkiyet hakları, eser üzerindeki haklar ve komşu haklardan oluşmaktadır.
     

    Dijital iletişim çağının en önemli sorunlarından biri de fikri hakların internet ortamında korunmasıdır.
   

    İnternet, dünyanın dört bir yanından sınırsız sayıdaki içerik sunucunun (Content Provider) yazılı metinleri, müzik dosyalarını, resimleri, grafikleri, videoları ve bilgisayar programlarını saat başı aktardığı bir ağ sistemidir. İnternette yer alan bu dosyalar büyük bir topluluğa hitap etmekte ve sınırsız sayıda internet kullanıcısının müdahalesine maruz kalabilmekte ve basit bir tıklamayla çoğu kez ücretsiz olarak kopyalanabilmektedir. (1)

 

    İnternette bir kişi halen faaliyette bulunan bir kurum yada (Futbol takımı vs.) hakkında diğer kişilerle de haberleşebildiği, fikir alışverişinde bulunulduğu bir ortak sayfa açmaları durumunda "Copyright" sorunu gündeme geliyor. Bu konuda hukukçular ikiye ayrılmış durumda. Bir kısmı bu konunun geleneksel yasalarda uygulanan hükümlerin aynısının uygulanmasını istiyorlar. Öte yanda ise diğer hukukçular yeni bir"Copyright' kavramının olması ve ona göre ayarlama yapılması gerektiğini belirtmekteler. 

 

    Bazıları ise bu görüşlerin ortasını savunmaktadır. Yani, internette sayfalar Copyright ihlallerinin önüne geçilecek şekilde sayfa düzenlemeleri yapılmasını önermektedir. Ancak bu durumda ise internet cazip bir mekan olmaktan çıkmaktadır. Copyright sorunu şu anda pek fazla sorun teşkil etmiyor. Ayrıca sayfanın kapatılması sorunu çözmek anlamına gelmiyor. Zira aynı sayfanın başka bir adreste başka şekillerde yeniden ortaya çıkmasını engelleyecek bir yapı yok.(2)
 

    1996 yılında Phil Zimmerman, internet aracılığıyla yurtdışına şifre programı gönderdiği için tutuklandı. Böyle bir programı gönderebilmek için satış iznini olması gerekiyor. ABD'nin bazı eyaletlerinde birey, marka, şirket adı, logo yada patentli sembol içeren veri transferi suç kapsamındadır.Örneğin "Home Page' inizde "Gerçek Tat" lafını kullanırsanız Coco Cola'ya hesap vermek durumunda kalınabilir. (3)
    İşte internet ortamında bu tür sorunları çözüme kavuşturmak üzere "İnternet Noteri" adı verilen bir kurumlaşmanın ihtiyacı beliriyor.
Birinin bir başka kimlikle internetten alışveriş yapması gibi durumlarda İnternet Noteri olarak nitelendirilebilen kurumlara ihtiyaç var. İnternet kullanımının hızla artığı dünyada yeni ortamı keşfeden bir takım uyanıklar haksız yere kazanç sağlamanın ortamını internet üzerinde de buluyorlar. Bunun için internet üzerinden para ve bilgi akışını daha güvenli hale getirmek için firmalar tarafindan "İnternet Noteri" kurumu oluşturulmuştur. (4)
 

Sertifika

    İnternet sertifikası,kritik bilgi akışlarında yada para transferlerinde, (şifreleme gibi) gibi güvenlik yöntemleri ne kadar güvenilir olsa da bilginin ulaşacağı kişinin doğru kişi olup olmadığını veya bilginin doğru yere ulaşıp ulaşmayacağını garantilememektedir. Bu yüzden kişiler/kuruluşlar için bir çeşit sayısal kimlik kartına ihtiyaç duyarlar. Sertifikalar da bu boşluğu giderme için kullanılmaktadır. Yani karşımızdaki kişinin yada kuruluşun o kişi veya kuruluş olduğunu tasdikleyen "Onay" belgesidir. İşte bu kişiler yada kuruluşlara sayısal kimlik kartını sağlayan birimlere "İnternet noteri" adını verebiliriz. 

     

    Sertifika otoriteleri kişilere sayısal kimlik verilen kişinin hizmet aldığı servis bağlayıcı bir doküman ve noter tasdikli kimlik gibi çeşitli belgelerin sağlamasını zorunlu tutmaktadır. Bütün dünyada noterlerin bu tür sayısal kimlikler için gereken belgeleri verebilmesi için hizmet alanları genişlemesi gerekiyor. İleride noterler sanal nüfus idarelerine onayı internet üzerinden verebilecektir. (5)

KAYNAKLAR
1-Mustafa Topaloğlu-İnternette Fikri Haklar Sorunları:http://www.turkhukuksitesi.com/makale_28.htm
2- "İnternette Copyrıhgt", 18.9.1997 Yeni Şafak Gazetesi
3-Ogan Güner- Kerem Üncül, "12 İnternet Balonu2, PC Cumputingden derleyenler 19.11.1996 Pc:sayı:01 sh:14-15
4- KARAMAN Güniz,. "İnternet noteri" Net Dergisi ,Ekim 97
5-A.G.M KARAMAN Güniz,. "İnternet noteri" Net Dergisi ,Ekim 97