internette sosyal ve kültürel olanaklar

İnternet, insanlara sosyal ve kültürel açıdan bir çok olanaklar sunarak köklü bazı değişikliklere yol açtı.

İşte bunlardan bazıları:

UZAKTAN EĞİTİM

Bilgi teknolojilerinin hızla geliştiği günümüzde, pek çok bilim adamı "bilgi çağı'nın yaşandığını düşünüyor.Bilgi giderek merkezi olmaktan çıkıyor ve dünyaya mal oluyor.(1)

Küresel boyutta gerçekleşen bu bilgi aktarımında teknolojinin önemli bir işlevi var. Teknolojiyi kullanmaktaki işlevsellik kişileri ve kurumları belli bir mekana bağlı kalmaksızın bilgi iletişimi yapmasına olanak sağlıyor.Bilgi iletim aracı olarak internet eğitimde mekan uzaklığını önemsiz kılan yapısıyla dikkat çekiyor.(2)

Toplumlar bilgi teknolojilerinin hızla gelişmesi ve öteki etkenler nedeniyle çok büyük ve ciddi değişimler geçiriyorlar. Buna bağlı olarak eğitim sistemleri de değişiyor. Eğitim reformu yapma pek çok ülkenin gündemine geliyor. İşte gerçekleştirilmesi hiç de kolay olmayan bu gündem maddesi bu gün yeni bir seçenek olarak uzaktan eğitimin eşiğine getirdi. Bu yeni seçeneğin daha çok yeğlenmesinin bir başka nedeni de giderek benimsenen "Yaşam boyu öğrenme" kavramıdır. Teknolojinin hızla ilerlemesi, toplumların hızla karmaşıklaşması, bilginin hızla üretilmesi gibi nedenler öğrenmenin bir yaşam boyunca sürmesini zorunlu kılıyor. Bu durumda teknolojiye ulaşabilen herkes öğrenmelerini yaşam boyu sürdürebilecektir.(3)

Sanal üniversite ile uzaktan eğitim olanağı sayesinde birey internet aracılığı ile üniversiteye bağlanarak çalışmalarını gönderebilecek, değerlendirilmesini bilgisayarlar aracılığı ile yapabilecek ve video konferans kullanılarak ders verilme imkanı olacaktır. (4)

Uzaktan eğitim olanakları ile bireyler, video konferans araçları ile ders alabilecek, çalışmalarını gönderebilecek ve bunların değerlendirilmesini yine bilgisayarlar aracılığıyla yapacaktır. “On-line Üniversiteler” olarak adlandırılan internet üniversiteleri öğrencilerine çantalarındaki bilgisayarı sayesinde dünyanın her tarafında öğrenimlerini sürdürebilme imkanını tanımaktadır.(5)

Bilgisayar odaklı öğretimde elektronik posta, faks aynı anda bilgisayar konferansı ve internet uygulamaları gibi bilgi aktarımını kolaylaştıran uygulamalardan yararlanılır. Televizyon, görme ve işitme duyularına seslenir. Ancak basılı malzeme kadar kalıcı değildir. Radyo, işitsel özelliği ve ucuzluğu nedeniyle dikkat çekiyor. Bilgisayar kullanılarak yapılan öğretim ise, bireysel öğrenmeyi güdülediği, görsel, işitsel iletişimden tamamıyla yararlandığı, etkileşimli olabildiği ve çift yönlü iletişime olanak tanıdığı için diğer uygulamaların sakıncalarını giderir.(6)

Bilgisayar konferansı ve elektronik posta, öğrenciler ve öğretmenler arasında karşılıklı iletişimin artmasına yardım etmekte, son dakika duyurularının iletilmesi, ödevlerin toplanması ve öğrencilere kısa sürede geri bildirim vermeyi kolaylaştırması açısından internet faks vb. kullanılabilir.

İnternet Kütüphaneleri
İnternette çeşitli okul adresleri, kütüphaneler, evde eğitimle ilgili sayfalar öğretmenler için açılan siteler ve yeni öğretme teknikleri, eğitimde yükselen trendler olarak yer almaktadır. Eğitim anlayışlarındaki yeni reform ile birlikte yabancı dil öğrenimini renklendiren bir çok siteye erişmek mümkün. (7)

Çeşitli arama servisleri kullanarak internet Kütüphanelerine, geçmişte yada günümüzde yasaklanan kitaplara, üniversite kütüphanelerine, özel koleksiyonlara, resmi kurumların arşivlerine ve çocuk eserleri kütüphanelerine ulaşmak mümkün. Çeşitli üniversitelerin web sayfalarında telif sorunu olmayan kitap ve makalelere yer verilmektedir.(8)
 

Türkiye'de ilk kez Tübitak-ODTÜ işbirliği ile kullanılmaya başlanan internet ağında kurulan bilgisayar laboratuvarı ile öğrencilerin Araştırma bilgi kaynaklarına erişim, doküman ve yayınların izlenmesi, elektronik postayla haberleşme ve kütüphane arşivlerine ulaşma imkanı sağlanmıştır.(9)

Kitapların geleceği

İnternet üzerinde çok sayıda kitap ve makalelere ulaşımın kolaylaşması kitapların geleceğini nasıl etkiliyor?

"Elektronik çağda kitapların kaderi" (The Gutenberg Elegies: The Future of Reading in an electronic Age) adlı kitabı ile ilgili olarak bir internet forumunda şöyle diyor: “Ben elektronik medyayı, kitaplara bir yardımcı olarak değil, bir rakip olarak görüyorum. İçinde bulunduğumuz bu akıl almaz internet denizi birgün gelecek o kadar derinleşecek ki derinliğini anlayana kadar çoktan boğulmuş olacağız”(10)

Buna benzer karamsar görüşler bir yana Amazon ve İnternet Books Tree gibi kitabevleri sayesinde kitap okunmasının yaygınlaştığı belirtiliyor.Yayım kuruluşları ve okurların kurduğu web siteleri sayesinde kitapların ve yazarların reklamları yapılıyor.

Bilim kurgu romanlarında teknolojiden sürekli bahseden Lain Banks adına internet sitesi oluşturan Rob Keogh'a göre "İnternet kesinlikle kitapları ve okumanın faydalarını bütün dünyaya anlatıyor ve bu televizyonun yapabileceği bir şey değil" demektedir.

Bazı yazarlar interneti kitaplarını yazmada kullanmaktadırlar.Mesela İngilterenin Stephen King'i olarak anılan "Peter James"in son kitabı "Gerçek İnternet' (The Truth) adlı kitabını yazmada interneti bir araç olarak kullanmıştır. (11)

Bütün bunlar internet ile kitapların öldüğü görüşünün tartışmalı hale gelmesine yardım ediyor.

Hiçbir medya organının yapamayacağı şekilde dünyanın dört bir yanından ulaşabilen bir araç olduğu için internetin kitap kültürünün yaygınlaşmasına katkı yapacağı, hem yazar hem okur hem de yayınevleri için yeni bir değişim getireceği açıktır.

Haber grupları (News Group)

Haber grupları (News Group) dünyanın her köşesinden katılımcıların yer aldığı açık tartışma grupları olarak nitelendirilebilir.

Bu tartışmalar, bilimsel ve mesleki tartışmalardan, genel kültür, güncel sorunlar, ulusal ve uluslararası politika dinlenme ve eğlenceye kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.
İnternette belli bir konu üzerinde kişilerin fikir alışverişi yaptığı tartışma grupları ile dünya toplum düzenine demokratik bir ortam yaratılmasına bir katkı sayılabilir. (12)

İnternetin bağımsızlığının en güzel göstergelerinden biri olarak gösterilen dünya üzerinde milyonlarca kullanıcı olmasına rağmen bu "yeni toplum"a katılanlara gösterilen yardımseverlik. Gerçekten ister Haber gruplarında (News group) ister World Wide Web'de olsun her aşamada kullanıcılar arasında anlamlı etkileşimler gerçekleşmektedir. (13)

Haber grubu çok sayıda kişinin belirli bir konuda mesaj alışverişi yaptığı bir elektronik pano olarak tanımlanabilir. Üye olduktan sonra aynı haber grubunun diğer üyeleriyle bir konu hakkında fikir alışverişine girilebilir.

    Haber grupları mesajların konu dahilinde kalmasını yada genel adab-ı muaşeret gereklerine uyulmasını sağlamak amacıyla belirli bir kuralları olabilir.

 Dinlenme (Rekreasyon) haber grubunda, spor (sports), müzik (music), gülmece (humor), ve oyun (games ) alt grupları yer almaktadır. Örneğin sadece Uzay yolu (star Trek) dizisi için ABD'de yüzlerce haber grubu bulunmaktadır. Haber grupları mesajların konu dahilinde kalmasını ya da genel adab-ı muaşeret gereklerine uyulmasını sağlamak amacıyla belirli bir kuralları olabilir.(14)

İnternet ve Sanat
İnternet ortamında sanata ilişkin çok sayıda başlık var. Mimari, sanatçılar, ülkeler- kültürler, enstitüler gibi çeşitli başlıklar var. Bu sitelerde geçmiş ve günümüzdeki sanat alanındaki en son gelişmeleri izleme imkanı var. İnternetin bir kolaylığı ya da insanı tembelliğe sevk eden bir tarafı müze ve sanat galerilerinde sanal gezintiye imkan vermesi.Sergilerde bir mekanda ve belli tarihler arasında sınırlı sayıda sanatseverin beğenisine sunulan resimler internet aracılığı ile dünyanın dört bir yanına ulaşmaktadır. (15)

İnternetle birlikte edebiyat dünyasına "çok yazarlı interaktif roman” kavramı girdi. Birbirlerini tanımayan insanlar e-posta göndererek roman yazıyor.

İnternet ve oyun:
İnternetle oyunlar hem bir eğlence ve dinlenme hem de yeni fikirlerin denendiği araçlar olarak ilkokul çocuklarından araştırmacılara kadar geniş bir yelpazeye hitap edebilmektedir. MUD (Multi User Dimension) adı altında bilinenler çok oyunculu gerçek zamanda oynanan metin temelli oyunlar eğlence olmanın dışında bazıları yapay zeka araştırmacıları için bir deney ortamını oluşturmaktadır. (16)

İnternette bir takım oyunlar yüzlerce kişi tarafından aynı anda oynanıyor. Örneğin: Bilgisayarla oynamayı seven satranççılar içinde sanal dünyanın başka bir yerindeki meraklıyla oynamak, gereken durumlarda internette bağlı bir usta'ya soru sorma imkanını elde ediyor.

Bazı oyunlarda internete bağlı küçük yerel sistemlerde (Local Area Network) oynanabiliyor. Bu oyunlarda aynı anda 3 arkadaş 3 ayrı uçağı alarak bilgisayar tarafından belirlenen hedefi vurmak üzere yola çıkıyorlar. Yolda düşman uçaklarını vuruyor, kanat adamlarını koruyor ve takım ruhu içinde bombardımanı yapıp üsse geri dönülüyor. (17)

Sosyal Mekan:İnternet Cafe
İnternet cafeler'de fast food ürünlerinden, mantarlı özel yemeklere kadar çok değişik yemek çeşitlerinin bulunabildiği, içilebildiği, belli bir saat ücreti karşılığında üyelerine internet hizmeti verilen iletişim dünyasına değişik bir boyut kazandıran mekanlardır.(18)

İnternet Cafeleri kişisel bilgisayarın ve internetin buluştuğu yer olarak bakabiliriz. Evinde ya da ofisinde internete bağlı olmayanlar için bu cafeler birer "İnternet demo Merkezi" yerine geçmektedir. İnternet Cafeler saatlik ister aylık olarak abonelik hizmeti sağlayabiliyor. Bu cafelerde öğretim amacıyla kullanılabildiği gibi disket, mouse, mouse pad ve CD gibi bilgisayarın temel gereçlerini de sağlamaktadır.(19)

Sosyal Ağlar
İnternet, enformasyon akışı dışında, insanlara sohbet etme imkanı tanıyan kanallara sahiptir.

IRC yahu ICQ benzeri programlar ile diğer insanlarla hızlı bir şekilde dosya alışverişi yapılabiliyor ya da karşılıklı sohbet etmeye müsait bir yapısı var. Bu programların diğer insanlar sisteme bağlandığı anda haber verme , eski görüşmeleri görme, kayıtlı olan web sayfalarına bakabilme,istenilmeyen kişileri listeden çıkarabilme yahut irtibat kurmalarını engelleyebilme imkanı var.(20)
 

Kaynaklar
1-ÖZER Zuhal, "Uzaktan eğitim" Bilim ve Teknik. Sayı.360 Kasım 97, sh:50-58
2-A.G.M.,ÖZER Zuhal, "Uzaktan eğitim
3-A.G.M.,ÖZER Zuhal, "Uzaktan eğitim"
4-HALAÇ Ali, Zaman Tünelinde, Net, Kasım 1997 sh:66-67 ,
5-İnternet Üniversiteleri,06.10.1997 Yeni Şafak Gazetesi
6-A.G.M., ÖZER Zuhal, " Uzaktan eğitim"
7-İLHAN Deniz, "İnternette Eğitim", 01.09.1997 Yeni Şafak
8-İLHAN Deniz, "İnternet Kütüphane", 5.8.1997, Yeni Şafak Gazetesi
9-"Türkiye'de İnternet", 6.10.1997 Yeni Şafak Gazetesi
10-VAROL Ozan , "Kitapların Muhteşem dönüşü" Net. Kasım 97,Sh:59
11-A.G.M., VAROL Ozan"Kitapların Muhteşem dönüşü"
12-Türk Nokta Net'te Türkçe tartışma grupları": PC:7 31.12.1996 sh:7
13-ÇETİNOK Barış, " 5 soruyla İnternet", PC: 02/ sh:15, 26.11.1996
14-"internette çalışma grupları Newsgroup:Nedir": PC:01,19.11.1996 sh:39
15-BOL Hamdi, "Yoksa sanat İnternet için mi?" 13.10.1997, Yeni Şafak Gazetesi
16-AKGÜL Mustafa, "İnternette dinlenme", Bilim veTeknik, Eylül 94: sayı:322 sh:30
17-A.G.M AKGÜL Mustafa, "İnternette dinlenme"
18-"İnternet Cafe", 23.9.1997, Yeni Şafak Gazetesi
19-İnternetin Neresindeyiz": PC:04,10.12.1996
20-ICQ "Seni Arıyorum",Ekim 1997,sayı:7