Bilişim toplumu

     İnternet, ilkönce bilgisayar bilimcilerince araştırma amacıyla kullanılmakla başladı. Daha sonra ABD hükümetinin az sayıda ve değişik merkezleri süper bilgisayarların ülkenin her köşesindeki yoğun gereksinimi duyan araştırmacılarına kullanıma açma projesiyle ivme kazandı. 

    Bilgi alışverişinde aracılık, hantal bir bürokratik yapıyı gerektiriyordu. Bilgi alışverişini hızlandırma ihtiyacını ilk hissedenler, yüz yıllardır bilgi kaleleri görevini gören Üniversiteler ve tabii ki her şeyi hızlı ve gizli yapmak zorunda olan "ordu"ydu.  (1)

    Bugün için internet, yalnızca bilgisayar uzmanlarının tekelinde çıkmış bilgisayardan korkmayan her sade vatandaşın kullanabileceği bir arada yaşayabileceği düzeye gelmiştir.

    Bilgi toplumları matbaanın icadı ile birlikte oluşmuş buda bizi hızla sanayi toplumuna getirmiştir.Artan Bilişim teknolojisi ile eskiden önemli olan ansiklopedik bilginin internetle birlikte bir anlamı kalmayacaktır. İçinde yaşadığımız toplumun özelliklerine bakarak bilgi toplumu yerine bilişim toplumu denilmesi daha iyi olacaktır. Artık önemli olan edinilen bilgilerden sonuçlar çıkarmaktır. İnternetle beraber bilginin yazılı görüntülü ve sesli olmasıyla TV seyreder gibi bilgi edinmek mümkün hale gelecektir (2)

     Kuramsal temelleri 1950'lerde oluşan modernleşme yaklaşımlarında, bugün yeni iletişim teknolojilerine bağlanan umutlara benzer "büyüleri" olan yeni teknolojiler olarak, özellikle radyo, sinema ve televizyon gibi kitle iletişim araçları belirtiliyordu. Cerner, Sehramon Rogers, Threnian gibi pekçok iletişim toplumbilimcisi 1970 'lerin başında büyük umutlarla sunulan "yeni" teknolojilerin neden başarısız olduklarına ilişkin çok sayıda akademik özeleştiri çalışması yapmak durumunda kaldılar. (3)

    Yüz yıldır bilginin kanalları çoğaldıkça çoğaldı. Kitle iletişim araçlarının niteliği ve keyfiyeti değişti.Eskiden sokaktaki insanın bilgi kaynağı sadece gazeteler ve dergilerdi. Ardından Radyo ve  TV çıktı. Son kertede bunların hiçbiri bilginin akış yönünü ve denetlenebilirliğini değiştirmedi. Bilginin sunuma hazır hale getirilmesi örneğin bir gazetedeki haberlerin hazırlanması, onaylanması, gazetenin basılması ve dağıtılması süreci- aynısını TV içinde düşünebiliriz-sürekli daha hızlı ve daha hızlı üretim peşinde koşan kapitalizm için asla yeterli değildi  (4)

    Gerçekten internete bağlı sistemler, kullanıcılarına maç sonuçlarından, son bilimsel makalelere kadar hemen herşeyi aktararak dünyayı (hatta uzayı) evlerdeki monitörlere taşımakla kalmayıp aynı zamanda onların evden dışarıya çıktıklarında bile bilgisayarlarını programlayıp dışarıda oldukları süre boyunca internette bilgi aktarımını sağlayacağı ve eve geldiklerinde gazetesini alan birinin heyecanı ile bilgisayardan son gelen metinleri okuyacağı bir çevresel kültürün oluşmasına da zemin hazırladılar. (5)

    Buna paralel olarak internet kullanımı da üniversite ve araştırma kurumlarının tekelinden çıkmış, ticari şirketler, uluslararası örgütler, merkezi hükümet örgütleri, sivil toplum örgütleri gibi geniş bir alana yayılımını sağlamıştır.Geniş kitlelerin yararlandırılması için bağımsız ticari kuruluşlar kanalıyla insanların cüzi bir masrafla evlerinde ve küçük işletmelerinde internete bağlanmaları mümkün hale gelmiştir. (6)

     Bugün gelinen safhada dünyanın dört bir yanına yayılmış bilgisayarlar ağı yeterince hızlı bir PC'si, bir modemi, bağlantısı olan herkesin buluşma mekanı oldu. Herhangi bir kuruluş ya da kişi az bir masrafla kendi Web sayfasını kurabiliyor ve isteyen herkes kimi zaman az bir ücret ödeyerek bu sayfaları ziyaret edebiliyor. (7)

    Ogan Güner, Bill Gates ve Bill Clintonun çok yakın bir gelecekte Amerika'daki her ev ve ofiste bir bilgisayarın bulunması gerektiğini ve bilgi alışverişinin bu milyonlarca bilgisayar arasındaki ağ üzerinden yapılacağını belirttiğini söylüyor.  (8)
     Macıntosh'un yaratıcısı Steve Jobs, internetin büyük şirketlerin dağınık ve ağır işleyen haber akışını hızlandırmak ve aracılara giden büyük meblağları ortadan kaldırmak için tasarlandığını belirtiyor ve ekliyor;"Gelecekteki en büyük ve neredeyse tek kullanım alanı ticaret olacak". (9) 

     İnternet alanında hizmet veren kuruluşlar bilgiye en hızlı ve kolay şekilde ulaşılmayı sağlıyor. İnsanın günlük yaşayışında bir çok alana yeni bir katkı yapacaktır. Örneğin; insan kaynakları ve eleman arama ilanları insan kaynakları planlamasına yeni bir katkı yapacaktır.Duyurular başlığında, evlilik, doğum ve vefat gibi sosyal duyurular, seyahat ve turizm kategorisinde çeşitli tatil paketleri ve konaklama tesisleri hakkındaki bilgilere ulaşma imkanı, İş dünyası açısından çeşitli iş alanları ,sektörler altında faaliyet gösteren firmaların web sayfalarına bağlantı imkanı, güncel ekonomik, ve sosyal son durumlarına ilişkin göstergeleri renkli ve canlı bir içerikle hazırlayan kuruluşlar reklamlarını kendi yapabilmesi özgürlüğüne sahip olacaktır. (10)

    Bu gelişmelerin sonunda internet bir bakıma toplumun aynası olmaya başlamış hem geniş toplum kesimlerinin ihtiyacını karşılamaya başlamış hem de toplum içindeki sorun ve tartışmalar internete yansımaya başlamıştır. Hızla gelişen teknoloji ortaya yeni sosyolojik, psikolojik yasal olgular, sorunlar ve kavramlar ortaya çıkarmıştır. Ortaya çıkan tartışmalara ahlaki, felsefi, politik ve yasal boyutlar girmektedir. (11)

    Paradigm Learning / Toronto şirketinin başkanının Don Tapscott'ın görüşlerini aktaran Türker Cambazoğlu, internet tabanlı sayısal ekonomiye geçerken, yeni iş proseslerine uygun anlayışlar getirilmemesinin sıkıntıya yol açacağına dikkat çekiyor. Bilgi temeline dayalı yeni ekonomide yaratıcılığın, iletişim becerisinin, beyin fırtınası, yenilik yönelimli olma, gibi yeteneklerin yapılanmış proseslere kendisini uyduramadığını belirtmektedir. (12)

    Sayısal teknoloji"zamanı" lüks bir meta haline sokmuştur.Her ne kadar internet sayesinde ihtiyacı duyulan bilgiyi sağlamada önemli bir araç durumunda ise de insanların hala bir seminer, konferans ortamından diğerine koşuşturup durması önemlidir. Sayısal teknolojinin geçmişte yürütülen sıkıcı işleri otomatik hale getirerek insanların işlerini kolaylaştırdığı bir gerçektir.Ama teknoloji dünyası sürekli yeni teknolojiler üreterek bu yöndeki tüketimi artırma peşindedirler.(13)

    Bilgisayar teknolojisindeki hızlı gelişmeler günlük yaşantı üzerinde çok yönlü etkilerde bulunmaktadır. Teknolojinin hızlı genişlemesi ve bilgi saklama sığasının artışı bu bilgileri etkili bir şekilde kullanabilme sorununu gündeme getirdi. İlkönce bilişim teknolojisinde yeni standartlar, yeni kurallar geliştirmek ve bunları geliştirebilecek gençlerin eğitilmesi gerekiyor. Bilgi hırsızlığı ve sahtekarlığı ile toplumları yanıltma, insanların din, dil, düşünce ve inanç özgürlüklerini zedeleyecek türde bilgilerin kasıtlı olarak belirli sistemlere, bölgelere yerleştirilmesi virüs ve benzeri zararlı yazılımların ağlara yayılması, kredi kartı veya benzeri bilgilere erişip mal hırsızlığı yapma gibi tehlikelere karşı önlemler alınması gerekir. (14)

    İnternet kullanımının getireceği bir başka sorun kişilerde "enformasyon yorgunluğu" sendromu denilebilecek bir tür rahatsızlığa yol açabiliyor olması. Ekranlardan (İnternet) akan enformasyon kişilerde insanların karar mekanizmalarında analiz güçlüğüne yol açıp karar verme mekanizmalarını felç ediyor. (15)

     Bilgi kullanım yeteneğinin artışı, James Burnham'ın önceden haber verdiği bilgi işlem devrinin sonuçlarında en önemli olarak bilgi üretim ve aktarılmasının tabandan tavana yayılır oluşu nedeniyle toplumun devletin özünde gitmesini kolaylaştıran bir unsur olacaktır. Bunun ise var olan ödüllendirme ve cezalandırma sistemlerine dayalı klasik kapalı yapıların kendini geniş kitlelelere aktaramama sorununu yaşayacağı açıktır.

    Weizman'inda dikkati çektiği gibi Bilgi sadece Bilgi içindir.  Bilim ve teknolojiyi gerçek dünya ile olan bağından koparılmaması gerekmektedir. (16)
 KAYNAKLAR

1-GÜNER Ogan, "Siber Alem" Pc:01,04.03.1997 sh:20
2-TÖRECİ Ersin, "Benim Şahsi Fikrime Göre", Net, Ekim 97 sh:293
3- GERAY HALUK, "Geleceğe dönüş mümkün mü?", B.Teknik: Sayı:360, Kasım 97 Sh:52-53
4-A.G.M., GÜNER Ogan, "Siber Alem"
5-ALPER ATEŞ , "İnternette Eğlence",Bilim ve .Teknik , Eylül 1994 sh:28
6-AKGÜL Mustafa, "İnternette dinlenme" Bilim veTeknik, Eylül 94: sayı:322 sh: 30
7- A.G.M., GÜNER Ogan, "Siber Alem"
8-A.G.M., GÜNER Ogan, "Siber Alem"
9- A.G.M., GÜNER Ogan, "Siber Alem"
10- "List 2000 kendini yeniliyor" Yeni Şafak Gazetesi, 8 Eylül 1997
11-A.g.m., AKGÜL Mustafa, "İnternette dinlenme
(12) Cambazoğlu Türker," internet ve iletişim teknolojileri", BT haber 2-8 eylül 1996, sayı 82 sh 26
13- CAMBAZOĞLU Türker, "Bilgi İşlem Teknolojisi ve Tasarımın Önemi,BT/haber 28 Nisan 4 May: 97 sayı: 114 sh:23-25
14-ÖZGÜÇ Bülent,Hızlı Yeni ve Çok Bilgi. Bilim ve Teknik , sayı:338 Ocak 1996 sh:26
(15)Enformasyona hayır diyebilmek: PC: 05,17.12.1997:sh:6
16- Joseph Weizenbaum, "Bilgisayar gücü ve insan aklı",Türkçesi Türkan Yöney,Sarmal Yay. 1995 sh:264