Arnavutluğu yıllarca hükümranlığı altında yöneten Enver hocanın dine bakış açısı ve uygulamalarını daha iyi tanımak açısından aşağıda bağlantısını verdiğim bu harika makaleyi okuyabilirsiniz. Dine karşı ateizm adı altında yeni bir din inşa eden Enver hoca Anayasaya koyduğu hükümlerle bunu perçinledi. Modern Arnavutluk her ne kadar katı ateist anlayışını terk etsede etkileri daha yıllar boyu sürecek gibi. Enver hocanın dinsel hiç bir görüntüye yer vermeyen katı totaliter ateist yönetim anlayışında din ve kurumları her türlü etkiden soyutlanmak isteniyordu.
Dini anlayışların etkisinin yok edilmesi için büyük bir mücadele verilmesine rağmen en büyük dini topluluğu temsil eden İslamın Arnavut insanları arasında hala nüfusun yüzde 70 inin kendisini müslüman olarak tanımladığını belirtelim. Markstan etkilendiği belli olan şu sözlere bakalım.
“Din halkın afyonudur. Herkesin bu büyük gerçeği anlaması için elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız, zehirlenmiş olanları da (ki az sayıda değiller) iyileştirmeliyiz. … Bu büyük savaşın kendiliğinden meydana gelmesine izin vermemeliyiz veya genç nesillerin bu afyonu bırakacağını söyleyip tatmin olmayalım veya din ile uygulamalarının sadece yaşlılarda olduğunu söylemeyelim. Bu doğru değil; onlar yalnızca biz onlara karşı savaşır ve gerçek yüzlerini gösterirsek şiddetini kaybeder, ancak küçümsersek yeniden canlanır, yayılır ve genişlerler.” (Hoxha, 1982, s.103-104).
“Arnavutluk İşçi Partisi, gerici sınıfların ideolojik silahı ve halkın afyonu olan dine karşı her zaman uzlaşmaz bir savaş vermiştir. Dine karşı mücadeleyi… sosyalizmin inşası için savaşla yakından ilişkilendirmiştir. Tüm devrimci faaliyetlerinde olduğu gibi partimiz, dini bakış açısına karşı savaşında da Marksizm-Leninizm’in temel öğretileri tarafından yönlendirilmiştir.”
Enver hoca Arnavutluk Kırallığının tüzüğünde yer alan bir çeşit laiklik olarak adlandırılabilen hükümlerini değiştirerek Ateist bir yaklaşımı temel almıştır.
Arnavutluk Krallığının 1926 yılındaki kurucu tüzüğündeki beşinci maddede şu ifadeler yer alıyordu: “Arnavut devletinin resmi dini yoktur. … Din hiçbir şekilde yasal engeller oluşturamaz.”
Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyetinin 1976 yılındaki anayasasında kökten ve devrimci bir sıçrama vardı. 37’inci madde şöyle diyor: “Devlet hiç bir din tanımaz ve insanlara materyalist bilimsel dünya görüşünü aşılamak için ateist propaganda geliştirir ve teşvik eder.”.
Evet, bu savaşta spontane bir şey yoktu, herşey iyice düşünülmüştü. Komünistlerin dine olan nefretleri, ülkenin ateistleşmesi girişimleri “Kitlelerin hareketi” maskesi ardında gizleniyordu. Sözümona lider ideolojisine, imajına karşı gelinmesine izin veremezdi. İnsan sadece ona boyun eğmeliydi, Tanrı’ya değil.
Enver hoca Arnavutluk Kırallığının tüzüğünde hükümleri değiştirerek dine karşı mücadeleyi hat safhaya çıkarmıştır.
“19 Kasım 1967’de rejim ‘Belirli kararnamelerin kaldırılması üzerine’ konulu 4334 sayılı kararnameyi çıkartarak, 1949-1951 yıllarında dini topluluklar tarafından çıkarılan tüzükleri tanıyan bazı kararnameleri iptal etmişti. Bu kararname, Anayasa ile bu hak güvence altında olmasına rağmen tüm dini vecibelerin yerine getirilmesini yasaklamıştı. Böylece, bu yıldan itibaren, Arnavutluk, dünyada eşi benzeri olmayan ve 23 yıl boyunca devam edecek şekilde ateist bir ülke olarak ilan edilmişti.” (Duka, 2007, s.370).
20.yüzyılın Arnavutluk devleti anayasada belirtilen hükümler çerçevesinde artık laiklik ilkesini benimsediği anlaşılıyor.
Arnavutluk Cumhuriyeti’nin 1998 yılındaki anayasasında dini özgürlüğü ve dini cemaatlerin eşitliğini garanti ederken, resmi olarak bir dinin tanınmaması ilkesine bağlı kalmaktadır. 10’uncu maddede şu ibareler yer alıyor:
1. Arnavutluk Cumhuriyetinde resmi din yoktur. 2. Devlet, inanç ve vicdan konularında tarafsızdır ve kamusal yaşamda ifade özgürlüğünü garanti eder.Devlet dini toplulukların eşitliğini kabul eder.”
Kayıtlar
0 yorum:
Yorum Gönder